PB

Lijst van vertalingen

PsalmBrowser

Inleiding

    Het Bijbelboek "Psalmen" vormt al 3000 jaar een bron van troost en inspiratie voor iedereen die het boekje ontdekt. Overgeleverd in het Hebreeuws, is het in vele talen overgezet, vaak ook om te worden gezongen. En dat betekent meestal: in rythmische, rijmende verzen. Ook in het Nederlands taalgebied is de bijdrage aanzienlijk geweest door de eeuwen heen, zowel als onderdeel van Bijbelvertalingen, in handschriften vanaf de Middeleeuwen, als in berijmde bewerkingen, al of niet bedoeld om in de kerkelijke eredienst te worden gezongen.

Menig Nederlands en Vlaams dichter heeft zich aan de Psalmen gewaagd, van Willem van Zuylen van Nyvelt tot Willem Nijhoff. Van Vondel tot ds Ten Kate. Het is een indrukwekkende lijst. En deze website wil een deel daarvan ontsluiten, op een bijzondere manier.

Het is namelijk de opzet geweest van deze verzameling om de individuele psalmen en verzen (of coupletten) met elkaar te kunnen vergelijken. Dat is niet zo eenvoudig als het lijkt. Ook al zijn bepaalde berijmingen elk bedoeld om te worden gezongen op dezelfde, Geneefse melodieën, dan nog hebben ze bijv. een zeer verschillend aantal 'coupletten' per psalm (de berijming van psalm 119 uit 1967 heeft 66 verzen, die uit 1773 88).

Daarenboven volgt bijv. Joost van den Vondel in zijn Koning Davids Harpzangen de indeling van de oude Latijnse Vulgaat, die de oude Griekse vertaling, de Septuagint, volgt. Deze wijkt op onderdelen sterk af van de Hebreeuwse Bijbel (en dus de Statenvertaling en de meeste andere Ned. Bijbelvertalingen). Zo is het bekende "d'Almachtige is mijn Herder en geleide" bij Vondel Psalm 22 en niet 23... Klik hier voor een overzicht van deze verschillen.

Daar bovenop geldt nog eens, dat de 'bovenregel' (bijv: "een Psalm van David, voor de koorleider") in sommige vertalingen vers 1 is, in andere is het slechts het begin van vers 1.

    Om deze berijmingen op een correcte manier `naast elkaar' te kunnen zetten was het noodzakelijk om de berijmingen op dezelfde indeling te brengen als de individuele bijbelverzen waar ze een berijmende vertaling van zijn. Alleen zó is mogelijk om de berijmingen onderling te vergelijken, maar ook de berijming met de meer letterlijk bijbeltekst en zo een indruk te krijgen hoe 'geslaagd' ze zijn.

Naast psalmvertalingen treft u in dit corpus ook melodieën aan, waarop sommige berijmingen bedoeld zijn te worden gezongen. Zowel in de vorm van geluidsbestanden in eenvoudige melodie, als ook eigen graveringen van bijv. de driestemmige zettingen van Clemens Non Papa op de Souterliedekens uit de zestiende eeuw. Maar ook de ingesproken tekst van de oorspronkelijke Psalmen, in het Hebreeuws.

Dit corpus is geen statisch product. Hopenlijk worden nog meer (al of niet berijmde) Psalmvertalingen en -versies toegevoegd.

Alles tot meerder eer en glorie van onze Zaligmaker, of, in de woorden van Philips van Marnix van St. Aldegonde (1580):

Argument op de Psalmen. HEt boeck der Psalmen houdt in heylighe liedekens, welcke inde oude Israelitische kercke beschreuen zijn gheweest, tot aen den bedroefden tijt des Conincks Antiochi: Derhaluen soo is dit als een cort begrijp des ouden testaments, een spiegel der ghenade Gods, ende eene volcomene afbeeldinghe des menschen innigher ghenegentheyden, daerinne allerleye onderwysinghe begrepen wort: Als van de beloftenissen, wercken ende gherichten Gods, die ouer de syne ghenadich zijn: ouer syne vyanden strenghe: ende ouer alle menschen rechtveerdich. Item van onse ghelooue aen syne geloften, van onse ghehoorsaemheyt, swackheyden, gheduldicheyt, volstandicheyt, ende verlossinghe in teghenspoet. Van het rechte wettelijcke ghebruyck syner goede gauen, Ende danckseggingen in voorspoet: ende int corte van onsen behoorlijcken ende schuldigen plicht tot God, ende van syne ghetrouwicheyt tot ons waerts in Christo: vanden welcken uytnemende seer schoone, ende claere Prophetien allesins voorghebracht werden, tot vertroostinghe ende versterckinghe der ghemeynte des Heeren.

Korte inhoud van de Psalmen. Het boek Psalmen bestaat uit heilige liederen, die vanaf de tijd van het oude volk Israël opgeschreven zijn tot in de bedroevende periode van koning Antiochius. Het is derhalve een samenvatting van het Oude Testament, een afspiegeling van Gods genade en een complete voorstelling van het innerlijk van elk mens, waaruit allerlei lering te trekken valt. Zoals de beloften, het werk en de oordelen van God, die genadig zijn over de Zijnen; streng over Zijn vijanden; rechtvaardig over alle mensen. Zo ook gaan ze over ons geloof in Zijn beloften, over onze gehoorzaamheid, zwakheden, geduld, volharding, en verlossing in tegenspoed. Over het juiste, wettige gebruik van Zijn goede gaven. En dankzegging in voorspoed; kortom over de terechte plicht die wij hebben jegens God en die trouw aan ons die Hij heeft in Christus. En van Hem zijn uitnemende en zeer mooie en duidelijke Profetieën uitgebracht, tot troost en onderstand van de gemeente des Heeren.